MES Sistemlerinde Anlık Bildirim Yönetimi ve Önemi

Sena Düzgün (Yazar) 24 Nisan 2024


Anlık bildirime neden ihtiyaç duyuluyor?

Anlık bildirim; akıllı telefonunuzda, tabletinizde ya da bilgisayarınıza anlık olarak gelen bildirimlerdir.

Günümüzde bilgiye hızlı ulaşmak ise neredeyse bilgi kadar önemli bir hal almış durumda. Evde, işte, sokakta aklınıza gelebilecek her yerde bilgiye erişim yeni bir dönemi başlamıştır. Günümüzün en popüler teknolojileri olan akıllı telefonlar, (smart phones) bu bilgilere hızlı bir şekilde ulaşmamızda bir araçtır. Kullanıcıya makinede yaşanan olay tipleri ile ilgili bir takım haber veren anlık bildirimlerin önemi her geçen gün daha da artıyor. Çünkü e-posta geldiğinde titreşim yoluyla haber veren teknolojilerden, akıllı televizyonlardaki hatta giyilebilir teknolojilerdeki anlık bildirimlere doğru hızlı bir evrilme yaşanıyor.

trex  olarak bizde makinelerde yaşanan olay tiplerine göre örneğin duruş başladığında, makinede yaşanan birçok durum için (vardiya değişimlerinde, yeni iş başladığında, performans değerlerinde ki değişimlerde, OEE değiştiğinde, kalite kontrollerde vb.) doğru zamanda yönetime ve gerekli personele anlık bildirimler gitmekte. Bu bildirimler, anlık alınacak aksiyon dönüşüm hanesine bir puan daha eklemeyi sağlayabiliyor. Aynı zamanda ürününüzün kalitesini iyileştirme şansı da elde edilmekte.

Bildirimlerin doğru yönlendirerek firmaların da kendilerini doğru konumlandırmaları ve doğru adımları hızla atmaları yardımcı olmakta. Firmanın sektörü hangisi olursa olsun, zamana duyarlı anlık bildirimlerin sonuçları sizin için oldukça etkili olacaktır.




Anlık bildirim yöntemlerinden bahseder misiniz?

MES Sistemlerinin en büyük özelliklerinden biri gerçek zamanlı olarak üretim süreçlerinin izlenmesidir. Gerçek zamanlı kavramının altını doldurmak için günümüz hızlı yaşantısına da MES Sistemlerinin ayak uydurması gerekmektedir. Üretim süreçlerini ve tüm makine kaynaklarını gerçek zamanlı izleyen MES Sistemlerinin oluşan verileri de yetkili ve sorumlu personellere gerçek zamanlı olarak aktarması beklenir. Tabi burada sorulduğu üzere ne tür anlık bildirim yöntemleri kullanılabilir? Aşağıda belirtilen bildirim yöntemleri yaygın ve daha ekonomik yöntemlerdir.

 – FABRİKA İÇERİSİNDE / ÜRETİM ALANINDA BİLDİRİM YÖNTEMLERİ:
  • Fabrika içerisine kurulacak dev ekranlı Andon sistemleri üzerine dikkat çekecek şekilde mesajlar göstererek ve siren ile ses çıkartarak üretim sahasındaki çalışanlara anlık bildirim gösterilebilir.
  • Bu bildirim şeklini biraz daha kişiye özel yapmak gerekirse veri toplamak için kullandığımız panellerde yine ekrana mesajlar çıkartmak suretiyle operatöre özel anlık bildirimler gösterilebilir.
  • Son zamanlarda maliyetlerinin düşmesi nedeni ile yaygınlaşan akıllı saatler vb. üzerinden titreşim veya ekrana çıkartılacak mesajlar ile de kişiye özel anlık bildirimler gönderilebilir.
– FABRİKA DIŞINDA KULLANILABİLECEK BİLDİRİM YÖNTEMLERİ:
  • Cep telefonu üzerinden Push notificaion adı verilen anlık bildirimler en yaygın şekilde kullanılmaktadır, bu bildirimler içerisine görsel nesneler veya grafik görüntüleri de eklenebilmektedir. Böylece fabrika dışında olsanız bile pratik bir şekilde bilmeniz gereken bir durum MES sistemi sayesinde nerede olduğunuz fark etmeksizin size ulaştırılmaktadır.
  • SMS yöntemi, SMS’lerde özellikle karakter sınırından dolayı kısa uyarılarda sıkça kullanılan bir yöntemdir. Ancak SMS göndermek ücretli olduğu için yavaş yavaş bu yöntemden az önce bahsettiğimiz push notification yöntemine geçilmektedir.
  • Akıllı saatler, özellikle örneğin toplantı esnasında cep telefonunu kullanamadığımız durumlarda akıllı saatler üzerinden de titreşim ve ekrana mesaj yolu ile de anlık bildirim gönderilebilir.
E-Mail yöntemi de gerekirse kullanılabilecek bir yöntemdir.

Anlık bildirimler ile ilgili, firmaların hangi departmanlarından talep gelmekte?

Makinelerde yaşanan durumlar ile ilgili bildirim alınması fabrika yönetimden, planlama bölümü, bakım bölümü ve kalite bölümü vardiya amirleri ve birçok departmanlarda SMS, E-mail ve rapor uyarılarının oluşturulması ile ilgili hemen hemen her bölümden talep gelmektedir. Anlık bilgileri planlama değişiklikleri, operatör bilgilendirme, tamir/onarım iş emri gibi kararları oluşturacak, yeni planlama, acil durum uyarıları ile ilgili bilgileri gerekli birimler ile paylaşma imkânı sağlamakta.
SMS ve mail uyarı servisleri ile şablonlarını kullanıcılar kolay bir şekilde istedikleri koşula göre oluşturabilmektedirler. Kullanan her firma mail uyarısını istediği şekilde sisteme tanımladığı mail bilgisi ile gönderimini sağlayabilir. Alınacak bir SMS paketi ile sisteme tanımlamasının ardından SMS paylaşımını anlık yapabilmektedir.



Ne tip bildirimler yapılıyor ve bu bildirimler sahada hangi alanlarda kullanılıyor?
Aslında teorik olarak toplanan her veri anlamlı raporlara dönüştürülerek, haberdar olması gereken kişi veya kişilere anlık bildirim şeklinde gönderilebilir. Yani ne tip bildirimler yapılıyor sorusunun bir sınırı yok.
Ancak en çok bildirim şeklinde istenen veri veya raporlara şunları örnek verilebilir:
  • OEE-APQ yani verimlilik bilgileri. Bunlar vardiya bazında, haftalık bazda veya iş merkezi bazında özelleştirilebilerek ilgili personele talep etmiş olduğu yönteme göre anlık bildirim gönderilebilir.
Duruşlar özellikle plansız duruş dediğimiz duruş tipleri yine en çok talep edilen verilerin başında gelmektedir.

Anlık bildirimler bize neler kazandırır?
Bütün uygulamaların platformlarında sistemi tetikleyen çarklar, öncelikle kullanıcılarla başlar. Anlık bildirim gönderimlerinin en büyük avantajı ilk olarak, panel kullanım oranını çok büyük oranda arttıracaktır.

Gönderilen anlık uyarı, geribildirimi, hızlı iyileştirmenize yardımcı olabilecek çok etkili bir araçtır. Tabi etkili bir şekilde kullanılıyorsa. Firmanın sektörü hangisi olursa olsun, zamana duyarlı anlık bildirimlerin sonuçları firmanızın için oldukça etkili olacaktır.

Anlık bildirimler doğru kullanıldığında kullanıcı ve uygulama arasındaki bağın güçlenmesine katkı sağlayabiliyor. Bunun için de kullanıcı verilerini iyi analiz etmek ve iyi bir planlama yapmak doğru şablonlar ile doğru bildirimleri oluşturmak önem taşıyor. Makinada ki hataları, yapılan yanlışları görmek için iyi bir yaklaşımdır.

Anlık bildirimler, gönderilen uyarı raporları vasıtasıyla verilerin yeniden hatırlatan bildirim ile paylaşıldığında makinanın durumu ile ilgili aksiyon alınmasına yardımcı olur. Dolayısıyla verilerin zamanla daha sağlıklı gelmesine ve oluşmasına yardımcı olacaktır.

Anlık bildirimin gerekli kişilere ulaşması, sonrasında gerekli analizleri yaparak gerekli aksiyon alınmasına yardımcı olmaktadır. Makinanın kullanımını operatör nezdinde daima canlı tutmanızı sağlarlar.

Anlık bildirim gönderimlerinizi doğru bir biçimde yönetirseniz, uygulamanız her an yeni ve önemli bir gelişmeyi paylaşabilecek, gerekli iyileştirmeler hızlı bir şekilde alınmasına yardımcı olacaktır.

Verimlilik artmasına katkısı olur mu? Nasıl?
Cevap evet olur.

Verimlilik artışının amaçlandığı her alanda kayıpların ortadan kaldırılması temel hedef olmalıdır.
Anlık bildirimden gelen veriler analiz edilerek ana neden olan unsurların tespit edilerek ortadan kaldırılması veya iyileştirilmesi mümkündür. Bu iyileştirme makinada yapılacak bir iyileştirme olduğu için verimliliğe etkisi kaçınılmazdır.
Bildirimler ile birlikte
  • Gecikmelerde azalmalar,
  • Arızalarda azalma,
  • Fire ve Hatalarda azalmalar,
  • Setup Sürelerinde azalmalar olacaktır.
Giden uyarı SMS’leri ve mailleri duruşların azalmasına, gönderilen raporlar içinde ürün çevrim sürelerinin düzeltilmesi, stock için üretilmiş ürün miktarları kontrolleri verilerin düzeltilmesi bu sayede verimlilik artışına etkisi olacaktır.

Kullanıcılar kendi bildirimlerini tanımlayıp özelleştirebiliyorlar mı?
Tabi ki bildirim ayarları ekranı kullanıcılara geniş özelleştirme seçenekleri sunmak zorundadır. Çünkü her sektörün kendine özel odak noktaları vardır. Üretim süreçleri ve dolayısıyla üretim kalitesini arttıracak veri tipleri farklılık gösterebilir. Otomotiv yedek parçası üreten bir firma ile içecek veya gıda üreten bir firmanın aynı verilere bakması beklenemez. Bu nedenle tüm sektörlere uyum sağlayabilecek esnek yapıya sahip bir MES sistemi kullanıcılarına geniş bir özelleştirme seçeneği sunar. Her şeyden önce kullanıcının bildirim tanımlama özelliği yetkilendirmeye bağlı olmalıdır. Yani her MES sistemi kullanıcısı görme yetkisine sahip olduğu veriler için bildirim tanımlayabilmelidir.

  • Kullanıcılar bildirim almak istediği raporları seçebilmelidir.
  • Kullanıcılar bildirim almak istediği raporların alt ve üst limitlerini seçebilmelidir. Örneğin OEE değerim 75’in altına düşüğünde bana bildirim gelsin, veya bir makine 5 dk. dan fazla duruşta kalırsa bana bildirim gelsin vb.
  • Bildirim almak istedikleri rapor için filtre ve gruplama girebilmelidir. Yani sadece CNC İş merkezindeki duruşlar bana gelsin, Kaynak atölyesindeki duruşların bildirimi X kişisine gitsin vb.
Hangi yöntem ile bildirim almak istediğini kullanıcı seçebilmelidir.

Üretim sahalarının dijitalleşmesiyle, anlık bildirimlerin nüfuz edeceği yeni alanlar neler olacak?
Şimdiden gelecekte hangi teknolojilerin hayatımıza gireceğini kestirmek çok zor. Bundan 15 yıl önce akıllı cep telefonlarının hayatın vazgeçilmez bir parçası olacağını bilmiyorduk. Bundan 15 yıl sonrada günlük hayatımıza hangi cihazların gireceğini öngöremeyiz. Ancak günümüzde emekleme aşamasında olan veya henüz daha toplam maliyetleri nedeni ile yaygınlaşamayan teknolojilerin kullanımının artacağını düşünerek bu soruya cevap verilebilir.

Nedir bu teknolojiler:
1-Yapay zekâ ve makine öğrenmesi
2-VR / Sanal Gerçeklik gözlükleri

Bu 2 teknoloji MES Sistemlerinin verimliliğine nasıl katkıda bulunabilir? Tüm anlık bildirim yöntemleri istenilen bildirimler limitlere geldikten sonra veya sorun yaşandıktan sonra gerçekleşmektedir. Örneğin OEE değerim 75’in altına düşerse bana bildirim gönder denilebiliyor veya makinalarım duruşa geçtiğinde bana bildirim gönder denilebiliyor.

Yapay zekâ ve makine öğrenmesi teknolojisi sayesinde artık bu saydıklarımız daha gerçekleşmeden ilgili ve sorumlu kişilere bildirim gönderilerek sorunlar daha başlamadan çözülecektir. Artık OEE değeriniz daha bildirim almak istediğiniz minimum seviyeye gelmeden tüm sinyaller yapay zekâ tarafından analiz edilecek ve size öncesinde haber verilecektir. Makine öğrenmesi sayesinde belki makinelerin daha arıza vermeden belirtilen süre içerisinde arızalanacağını anlık bildirimlerle öğrenilebilir. Bizimde bu konuda AR-GE çalışmalarımız devam etmektedir.

VR veya sanal gerçeklik gözlükleri, bu teknolojiler ulaşılabilir seviyeye geldiklerinde endüstride efektif şekilde kullanılacağını tahmin etmek zor değil.

Bir VR gözlük sayesinde Fabrikaların detaylı 3D modellemesi yapılarak fabrika dışında dahi olsanız sanki fabrika içerisinde geziyor olabileceksiniz. MES sistemlerinden toplanan verilerde yine gözlük üzerinde size gösterilecektir. Böylece bir iş istasyonunda o anda hangi iş emrinin üretimde olduğunu, tamamlanan ve kalan değerleri hiçbir cihaza bağlı kalmadan sadece bakarak görebileceksiniz.

Makineler üzerine yapıştırılacak özel QR barkodlara sanal gerçeklik gözlükleri ile baktığınızda o makineye ait tüm verileri, performansını, üretilen parçayı, tamamlanan miktarı buna benzer bilgileri görme şansımız olacak. Yani anlık bildirim almak yerine, birkaç yıl içerisinde mekân fark etmeksizin istenilen veriyi anlık görebilecek bir noktaya gelecek.