Eveeeett ! 9 maddelik listemizin sonuna geldik. Dizinin ilk yazısında, işletmede büyük yatırımlara gerek kalmadan kendi iç kaynaklarınızla verimliliği en az %30 artırabileceğinizi söylemiştim. SMED, Otonom Bakım, 5S, Kaizen, OEE, JIT, Süreç Yönetimi, Örnekleme uygulamalarının şirketinize nasıl para kazandırabileceğini dilim döndüğümce anlatmaya çalıştım. Bugün, artık gelişimin en hızlı yaşanacağı sistemlerden bahsetmeye başlayacağım: Yazının başlığını ERP’den Alt Sistemlere Geçiş diye koydum. Çünkü, günümüzde ERP kültürü artık 2-3 kişinin çalıştığı şirketlere kadar yayıldı. Firmalar aşağı yukarı bilginin nasıl girileceğini, nasıl rapor alınıp, raporların ne şekilde yorumlanacağını öğrendiler. Eskiden ERP kullanan firmalar çok azdı. ERP’ye geçen firmalar fark yaratıyordu. Artık, herkes ERP kullandığına göre çıtayı bir adım yukarı çekmenin yolu masa başından kalkıp sahada olup biteni gözlemleyebilmektir. Üretim sahasında, her bir makina ve personelin saniye saniye ne yaptığını, tek tek hangi kalitede ne kadar ürün üretildiğini, işletmenin kayıplarını, duruşları görebileceğiniz yegane yapı Üretim Veri Toplama Sistemleridir.
Üretim Veri Toplama Sistemi, adından da anlaşılabileceği gibi üretim sahasındaki makinalara entegre edilen dokunmatik ekranlar sayesinde vardiya boyunca olup biteni kaydeden ve raporlayan bir sistemdir. Türkiye’de bu işi yapan çeşitli firmalar mevcuttur. Yazılım mantığı farklılık gösterse de hepsinin temel felsefesi ortaktır. Üretim yapan makinadan gelen sinyalleri algılayarak üretilen ürünleri sayma mantığı üzerine kuruludur. Üretim yapılmayan zamanlar (yani duruşlar) da ya önceden planlanarak ya da operatör tarafından elle dokunmatik ekrana girilerek kaydedilir. Makinadan gelen sayaçlar ve kayıtlı duruşlar baz alınarak sistem tarafından raporlar üretilir. Raporlarda vardiya, gün, hafta, ay ve yıl bazında OEE değerleri hesaplanır ve farklı periyotlar arasında karşılaştırma yapılır. Dokunmatik ekranların veri toplama sistemini daha yakından inceleyelim.
İki tip veri toplanır:
- Çalışma Zamanları
- Duruş Zamanları Çalışma zamanı iki şekilde hesaplanır: Ya makinadan sinyal alarak, ya da el ile üretim kaydı girerek.Duruş zamanları ise ikiye ayrılır: Planlı ve Plansız Duruşlar
Sistemin amacı üretim tesislerinde birbirine entegre edilmiş makinelerden oluşturulan hatların ve/veya bağımsız makinelerin gün içerisindeki üretim faaliyetlerini elektronik olarak kayıt altına almak, ne sebepten durduğunu ve bu duruşlardan oluşan kayıp zamanların “randımanı” nasıl etkilediğini ortaya çıkartmak ve bu yolla üretimde hızla artan bir verimlilik sağlayarak işletmenin karlılığına katkıda bulunmaktır. Milyonlarca lira harcanarak kurulan üretim tesislerinin, aslında kısa sürede iyileştirilerek ortadan kaldırılacak sebeplerden dolayı duruşa geçmesi ve kapasitenin yeterli kullanılamamasından kaynaklanan verimsiz çalışma nedeniyle, işletmeye çok büyük maliyetlere sebep olduğu, sistemin devreye alınması ile kısa sürede görülerek, sorunların kaynaklarının tespit edilmesi sağlanır. Sistem, üretimde kullanılan makinelerden alınan elektronik sinyaller vasıtası ile bilgi toplamakta ve bu verileri belirli bir düzen ve algoritma ile veritabanında depolamaktadır. Depolanan bu veriler, ilgili mühendislik büro çalışanlarının rahatlıkla kullanabilecekleri ve son derece detaylı bilgiler barındıran analiz ekranları ile sunulmaktadır.
Üretim Veri Toplama Sistemleri hangi konularda size analiz yapma şansı verir, söyleyelim: *** Hangi makine ne sebepten dolayı kayıp zaman yaratmış? *** Bu kayıp zaman bir sonraki makineyi etkilemiş mi? *** Operatörler arızalara ne kadar zamanda müdahale etmiş? *** Arızalar ne kadar zamanda giderilmiş? *** Arızanın giderilmesi esnasında hangi sarf malzemeler kullanılmış? *** Hangi operatör ne kadar yemek, çay ve ihtiyaç molası vermiş? *** Birim zamanda üretilen ürün miktarı neymiş? *** Teorik kapasiteye oranla ürün bazında randımanı neymiş? *** Gün içerisinde ortalama hangi adet/saat, metre/saat hız ile çalışmış? *** Format değişimlerinden (Hazırlık İşlemleri, Kalıp Değişimleri) kaynaklanan kayıp zamanlar nelerdir? *** Hangi makine gün içinde hangi ortalama hız ile çalışmış, hangi saatlerde ne gibi hız değişiklikleri olmuş? *** Vardiyalar arası anlık OEE karşılaştırması ne olmuş? *** Hammadde, yarı mamul ve mamul fireleri ne olmuş? Sistemin içinde barındırdığı monitör ekranlar sayesinde, internet olan herhangi bir yerden anlık olarak (laptop, tablet, cep telefonu ve barkovizyon ekranlardan) hattın çalışması hakkında detaylı bilgi almak mümkün olmaktadır.
İşletme içerisine yerleştirilen dev ekranlar (ANDON Panoları) vasıtası ile iş makinelerinin o anki durumu hakkında özet bilgi almak imkanı olup, bunun da ötesinde makine operatörlerinin mevcut durumu sürekli izleyebiliyor olmaları sayesinde psikolojik bir etki yaratmakta ve kişilerin daha özenli çalışmalarını sağlamaktadır. Sistem online bilgilendirme servisine sahip olup, gereken kişiler, sistem tarafından cep telefonundan kısa mesaj ile bilgilendirilmektedir. Örneğin, duruş gerçekleştiğinde veya belirli aralıklarla çalışılan işin durumunun bildirilmesi (o anki işin tanımı, teorik hızı (adet/saat, metre/saat), fiili hızı(adet/saat),toplam çalışma zamanı, toplam duruş zamanı, toplam üretim adedi gibi ) şeklinde kısa mesaj gönderimi işlemi otomatik olarak yapılmaktadır. Kısa mesaj gönderim tipleri şunlardır: 1. Periyodik bilgilendirme (istenilen aralıklarla örneğin her 2 saatte bir) 2. Vardiya değişimlerinde bilgilendirme 3. Duruşlar ve Arızalar sırasında bilgilendirme 4. Format(hazırlık, setup, ürün değişimi) değişimleri sırasında bilgilendirme Tüm mesajların içerikleri kullanıcı tarafından düzenlenebilmektedir.
