ÜRETİM ODAKLI İŞLETMELERDE KAİZEN'İN ÖNEMİ
Kaizen Japonca'da "daha iyiye değişim" anlamına gelir. Bu kavram, işletmelerimizin gelişimini ve verimliliğini sağlamak için önemli bir araçtır. Ancak iyileştirmelere başlamadan önce kayıpların belirlenmesi gereklidir. Üç temel kayıp türü vardır: Duruş Kayıpları, Performans Kayıpları ve Kalite Kayıpları. İyileştirmelere başlamadan önce bu kayıpların ölçülmesi önemlidir. Bu süreçte Dijital Dönüşümün bir parçası olan MES (Üretim Yönetim Sistemleri) kullanışlı olacaktır. İşletmemizdeki kayıplar tespit edildikten sonra Kaizen ile geliştirmeler yapılabilir. Kayıpları belirlerken Duruş Kayıpları için Pareto analizi kullanışlı olabilir. Performans analizi için Histogram Grafikleri ve kalite değerlendirmesi için tekrar Pareto analizi kullanılabilir. Pareto ise kısacası 80/20 kuralına dayanır. Problemlerin çoğu %20’sinde oluşur.
Örneğin, bir dakika maliyetini 1 TL olarak kabul edelim. Pareto analizine göre duruşlar en yüksek orana sahip olsun. Diyelim ki günlük olarak her makine için 1440 dakika kapasitemiz var ve elimizde 20 makine olduğunu varsayalım. Günlük kapasitemiz şu şekilde hesaplanabilir: 20 x 1440 = 28,800 dakika. Ayı 30 gün olarak alırsak (farklı aylar farklı gün sayılarına sahip olabilir), aylık kapasitemiz şu şekilde olur: 28,800 x 30 = 864,000 dakika. Diyelim ki bu süre içinde yaklaşık 100,000 dakika duruş kaybı yaşandı (oldukça iyimser bir tahmin), bu da yaklaşık olarak 100,000 TL'lik bir kayba denk gelir. Bu rakam, bu süre içinde üretilebilecek ürünlerden elde edilecek geliri içermemektedir.
Sorunu belirledikten sonra bir Kaizen Ekibi oluşturmak gereklidir. Eğer kayıp sipariş eksikliğinden kaynaklanıyorsa Satış Ekibi de Kaizen Ekibine dahil edilmelidir. Oluşturulan Kaizen Ekibi, Beyin Fırtınası, 5N1K, Balık Kılçığı gibi çeşitli problem çözme tekniklerini kullanarak sorunları ele alacaktır. Adımlar belirlenecek, ilgili personel atanacak ve takip tarihleri belirlenecektir. Sipariş eksikliği durumunda kök nedenler iyice araştırılmalıdır - sorun piyasadan kaynaklanıyor olabilir ya da üretilen ürünler eskimiş olabilir ve artık talep görmeyebilir. Gerekirse, inovasyon için yeni bir Kaizen girişimi başlatılabilir. Sonrasında belirli aralıklarla gözden geçirme toplantıları düzenlenerek gecikmiş işler ve mevcut durumlar değerlendirilecektir. Kaizen'in sağladığı gelir yıllık tasarruf olarak hesaplanır. Kaizen tamamlandıktan sonra izleme ve yaygınlaştırma süreçleri başlatılır.
Özetle, iyileşme sağlamak için ölçüm yapmak gereklidir ve bu da dijitalleşmeyi gerektirir. Bu nedenle, üretim işletmelerinin MES (Üretim Yönetim Sistemleri) ve MOM (Üretim Operasyonları Yönetimi) yeteneklerine ihtiyacı vardır.
Ümit Değirmenci
Mert Software & Electronics
Yönetim Kurulu Üyesi